Νίκος Φέρμας:Ο μάγκας του Ελληνικού κινηματογράφου
Αφιέρωμα στον Νίκο Φέρμα.
Πέρασαν μέρες από το τελευταίο μου άρθρο. Η εξεταστική, όμως, δεν άφησε αρκετό χρόνο για κάποιο νέο άρθρο. Όμως, είμαι και πάλι εδώ! Και αυτή τη φορά, με ένα ολοκαίνουριο άρθρο, στον μεγάλο ηθοποιό Νίκο Φέρμα!
Πριν προχωρήσουμε, θα ήθελα να σας εξηγήσω κάτι. Για ποιο λόγο επέλεξα τον Νίκο Φέρμα; Θα σας απαντήσω. Η αλήθεια είναι ότι έχω μια μεγάλη αγάπη για τον παλιό, Ελληνικό, κινηματογράφο. Έχω δει πολλές ταινίες. Μέσα σε εκείνες τις ταινίες έχουμε την τιμή να βλέπουμε ρεσιτάλ ερμηνειών από πολλούς ηθοποιούς.
Και όχι αναγκαία από τους πρωταγωνιστικούς ρόλους.
Δεν ήταν μόνο οι πρωταγωνιστές που έκλεβαν την παράσταση. Δεν ήταν μόνο πχ. η Βουγιουκλάκη, η Καρέζη κτλ. Όχι, δεν ήταν μόνοι αυτοί.
Σε πολλές ταινίες, τα φώτα τραβούσαν οι ηθοποιοί που αποκαλούμε ως δεύτεροι χαρακτήρες. Χαρακτήρες που είχαν λιγότερο χρόνο στην οθόνη αλλά έκλεβαν την παράσταση.
Ένας από αυτούς, ήταν και ο Νίκος Φέρμας. Ο μάγκας του Ελληνικού κινηματογράφου.
Επειδή σαν χαρακτήρας γενικά θέλω να αναφέρονται περισσότερο άνθρωποι που το αξίζουν, σε αυτό το αφιέρωμα, λοιπόν, θα μιλήσουμε για τον Νίκο Φέρμα. Έναν άνθρωπο που η φυσιογνωμία του είναι πολύ χαρακτηριστική. Όπως και το ταλέντο του.
Πάμε να μιλήσουμε για τον Νίκο Φέρμα!
ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ
Ο Νίκος Φέρμας γεννιέται ως Νίκος Χατζηανδρέου το 1905 σε ένα χωριουδάκι της Λέσβου, μέσα σε φτωχή αγροτική οικογένεια. Ο μεροκαματιάρης πατέρας του με το μικρό κτηματάκι πέθανε όταν ο μοναχογιός του ήταν δεν ήταν τριών ετών. Έτσι, μάνα και γιος εγκαταστάθηκαν στη Μυτιλήνη, όπου και δούλευε οικιακή βοηθός στα αρχοντικά για να μεγαλώσει τον Νίκο.
Το σχολείο δεν το τελείωσε ο Φέρμας, μιας και η καταραμένη φτώχεια τον έβγαλε στη βιοπάλη ήδη από πολύ νωρίς. Έκανε τα πάντα, πέρασε από πάμπολλες δουλειές του ποδαριού και μέσω των διασυνδέσεων της μάνας του βρέθηκε κάποια στιγμή κλητήρας τραπεζικού υποκαταστήματος.
Παρά το γεγονός ότι η θέση ήταν πολλά υποσχόμενη και σωστό χρυσωρυχείο για τη φτωχή φαμίλια, η στολή που φορούσε ο Φέρμας με τα χρυσά κουμπιά και το πηλήκιο τού την έδινε στα νεύρα! Δεν άντεχε τις τυπικότητες και τις πειθαρχίες, ούτε και τη δουλοπρέπεια με την οποία τον ανάγκαζαν να φέρεται στους πελάτες. Κι έτσι τα παρατά και ψάχνει πάλι για δουλειά, καθώς φαινόταν να μη στεριώνει πουθενά.
Παρά το γεγονός ότι πολλοί τον θεωρούσαν αλήτη στην τοπική κοινωνία, ο Φέρμας είχε πάντα αγάπη για το θέατρο και τα «καλλιτεχνικά», όπως έλεγε, αν και δεν είχε εμπλακεί μέχρι τότε σε καμιά τέτοια δραστηριότητα. Αν και η μοίρα θα του χτυπούσε σύντομα την πόρτα...
Ο ΝΙΚΟΣ ΦΕΡΜΑΣ ΩΣ ΗΘΟΠΟΙΟΣ
Είμαστε στα 1923, όταν η Μικρασιατική Καταστροφή αποβιβάζει στη Μυτιλήνη τον γνωστό ηθοποιό της εποχής Δημήτρη Βερώνη, ο οποίος ξεριζώθηκε από τον τόπο του και έψαχνε πια δουλειά στη Λέσβο. Μην έχοντας τι να κάνει, συγκροτεί τον δικό του θίασο από ντόπιους ερασιτέχνες που «τα έλεγαν» και αρχίζει να δίνει παραστάσεις στο νησί.
Αυτός θα ανακαλύψει τον Φέρμα και το υποκριτικό του ταλέντο, καθώς ο βετεράνος ηθοποιός είχε τον τρόπο του να ξετρυπώνει τα φιντάνια. Ο Βερώνης ήταν αυτός που σκαρφίστηκε το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο «Φέρμας», όταν σιγουρεύτηκε ότι ο 18χρονος νεαρός είχε το μικρόβιο της υποκριτικής.
Πως υιοθέτησε το ψευδώνυμο του ο Νίκος Χατζηανδρέου; Η απάντηση παρακάτω:
«Πώς σε λένε;», τον ρώτησε ο Βερώνης,
«Νίκο Χατζηανδρέου»
«Νίκο Χατζηανδρέου; Αυτό το όνομα, παιδί μου, είναι ακατάλληλο για το θέατρο. Θα το αλλάξουμε».
Κι αφού σκέφτηκε λίγο, αποφάνθηκε τελικά:
«Θα λέγεσαι Φέρμας. Νίκος Φέρμας. Σ' αρέσει;».
Αδιάφορος ο φέρελπις ηθοποιός για το νέο του όνομα, δεν έφερε καμία αντίρρηση. Αν και έμελλε να καθιερωθεί σε λίγα χρόνια τόσο στο σανίδι όσο και το πανί με το ψευδώνυμο που δέχτηκε απρόθυμα και χωρίς δεύτερη σκέψη.
Το περιοδεύων μπουλούκι του Βερώνη έδωσε αρκετές παραστάσεις στη Μυτιλήνη και ο Φέρμας ανδρώθηκε υποκριτικά δίπλα στον μέντορά του. Κι έτσι, όταν διαλύθηκε ο θίασος και πιστεύοντας πια στις ικανότητές του, κατέβηκε στην Αθήνα για να κυνηγήσει το όνειρο της ηθοποιίας, σε πείσμα όλων!
Μέσα σε δύο χρόνια, θα βρεθεί να σπουδάζει στη Δραματική Σχολή του Ελληνικού Ωδείου. Παίζοντας στο αισχύλειο θεατρικό «Επτά επί Θήβας» στο νεοσύστατο Θέατρο Τέχνης του Σπύρου Μελά. Αφού πήρε μέρος σε όλες τις παραστάσεις των επόμενων σεζόν, δίπλα στα μεγαλύτερα ονόματα της εποχής. Είχε γίνει αργά αλλά σταθερά αναπόσπαστο μέλος της αθηναϊκής θεατρικής σκηνής.
Είχε γίνει αργά αλλά σταθερά αναπόσπαστο μέλος της αθηναϊκής θεατρικής σκηνής.
Εμφανίστηκε δίπλα στους Χορν, Αυλωνίτη, Κωνσταντάρα, Χατζηχρήστο, Φωτόπουλο, Λαμπέτη, Βουγιουκλάκη, Καρέζη και τους άλλους μεγάλους πρωταγωνιστές της εποχής και όλοι είχαν να πουν έναν καλό λόγο για εκείνον.
Ο ΦΕΡΜΑΣ ΣΤΟΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ
Μποέμ από τους λίγους, ο Φέρμας έγινε βασικό μέλος των συντροφιών που περνούσαν τα βράδια τους με κρασί και λογοτεχνικές συζητήσεις. Των συντροφιών που αποτελούνταν από ποιητές, πεζογράφους και ηθοποιούς. Έχοντας κάνει ήδη όνομα στο θεατρικό σανίδι. Θεώρησε πως ήταν ώρα να τον ανακαλύψει και ο ελληνικός κινηματογράφος.
Στον κινηματογράφο εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1948, σε ηλικία 43 ετών, στην ταινία του Αλέκου Σακελλάριου «Οι Γερμανοί Ξανάρχονται» στο ρόλο του τρόφιμου φρενοκομείου. Έλαβε μέρος σε περίπου 150 ταινίες, πάντα σε δεύτερους ρόλους και καθιερώθηκε σε ρόλους μάγκα και ντόμπρου ανθρώπου.
Όλοι τον θυμόμαστε στους χαρακτηριστικότερους ίσως ρόλους του που άφησαν εποχή: «Ένας ήρωας με παντούφλες», «Λατέρνα φτώχεια και γαρύφαλλο», «Το κοροϊδάκι της δεσποινίδος», «Ποτέ την Κυριακή», «Καλώς ήλθε το δολάριο», «Λόλα», «Πολυτεχνίτης και ερημοσπίτης», «Η χαρτοπαίχτρα», «Της κακομοίρας», «Ανθισμένη αμυγδαλιά», «Όσα κρύβει η νύχτα», «Ο παπατρέχας», «Τρεις κούκλες κι εγώ» κ.ά.
Παρακάτω, παραθέτω δύο αποσπάσματα από ταινίες που συμμετείχε ο Νίκος Φέρμας, μαζί με τον καλό μας άνθρωπο Θανάση Βέγγο. Η πρώτη και αγαπημένη μου σκηνή, είναι από την ταινία «Πολυτεχνίτης και Ερημοσπίτης»:
Η δεύτερη σκηνή είναι από την ταινία «Ο Καταφερτζής»:
Ο Φέρμας έπαιξε τα πάντα και τα έπαιξε με τον χαρακτηριστικό του τρόπο, από δράματα μέχρι και κωμωδίες, με την ίδια απροσχημάτιστη απλότητα που διακρίνει τους πραγματικά μεγάλους. Μέσα σε είκοσι χρόνια κινηματογραφικής καριέρας, πρόλαβε να ερμηνεύσει πλήθος ρόλων και τύπων και να μας χαρίσει αξιομνημόνευτες ατάκες που όλοι θυμόμαστε...
Ο Φέρμας είχε ανέβει καλλιτεχνικά και τα είχε πράγματι καταφέρει. Παρόλα αυτά στεκόταν απέναντι στη ζωή και την επιτυχία με μια επιβλητική αδιαφορία που έκανε σε όλους εντύπωση. Ο ηθοποιός παντρεύτηκε με την ηθοποιό Άννα Παντζίκα, με την οποία έμειναν μαζί μέχρι τον θάνατό του. Αποτελούσαν ένα από τα πιο πετυχημένα ζευγάρια της ελληνικής showbiz.
Ο γάμος του, όμως, δεν ήταν το μόνο που απασχολούσε τους δημοσιογράφους της εποχής. Μαζί με αυτό, υπήρχε και κάτι άλλο που έγραψε τη δική του ιστορία. Και αυτό, ήταν η άλλη του μεγάλη αγάπη...
ΚΑΙ ΦΟΥΜΑ ΦΟΥΜΑ...
Ναι. Καλά καταλάβατε. Ο Νίκος Φέρμας συνήθιζε να καπνίζει χόρτο! Οι ιστορίες για την αγάπη του; Πολλές.
Πάμε να διαβάσουμε μερικές ιστορίες για εκείνον και το χόρτο, ξεκινώντας με εκείνη που είχε διηγηθεί ο αγαπημένος Σωτήρης Μουστάκας, που εκείνη την περίοδο μοιράζονταν το ίδιο καμαρίνι. Άβγαλτος και νεαρόπαιδο καθώς ήταν ο Μουστάκας, ρώτησε κάποια στιγμή τον Φέρμα τι περιέχει μέσα το τσιγάρο του κι εκείνος του είπε ότι ήταν «φάρμακο για το στομάχι».
Λίγες ημέρες αργότερα, ο Μουστάκας πήγε στο θέατρο με στομαχόπονο και ζήτησε από το συνάδελφό του μια τζούρα από το θεραπευτικό βοτάνι. Έκπληκτος ο Φέρμας αντιλήφθηκε ότι ο νεαρός από την Κύπρο δεν είχε καταλάβει ότι κάπνιζε χασίς και χωρίς περιστροφές του είπε: «Μα καλά, ρε Κύπριε, δεν κατάλαβες τι είναι; Χασίσι είναι»!
Και ο σπουδαίος σκηνοθέτης Ντίνος Δημόπουλος αφηγήθηκε την επεισοδιακή γνωριμία με τον Φέρμα στο βιβλίο του «Ένας σκηνοθέτης θυμάται»:
«Με πλησιάζει ένας μάγκας βαρύς με το αργό λικνιστικό του περπάτημα εκείνο το πρωινό στο γύρισμα. Είναι ο Νίκος Φέρμας. Συρτή φωνή, νωθρή κίνηση, ματιά θαμπή.
-Είσαι για μια τζούρα αφεντικό;
-Τι τζούρα, ρωτάω παραξενεμένος.
-Μια ρουφηξιά για.
-Δεν καπνίζω.
-Δεν είναι καπνός. Χόρτο είναι.
-Τα χόρτα με πειράζουν στο στομάχι.
-Τα λάχανα σε πειράζουν. Κι ετούτο δεν είναι λάχανο. Είναι ανθός. Τράβα μία και θα αρχίσεις να πετάς. Και τα πλάνα θα σου 'ρχονται το ένα μετά το άλλο σαν σύννεφα που τα κυνηγάει ο νοτιάς»
Ωστόσο, η πιο αστεία ιστορία είχε πρωταγωνιστή τον αξέχαστο Αλέκο Σακελλάριο, ο οποίος σκαρφιζόταν τις πιο απίθανες φάρσες. Και από διηγήσεις, ο Σακελλάριος στη διάρκεια του γάμου του Νίκου Φέρμα με την Άννα Παντζίκα έβαλε κρυφά στο λιβανιστήρι λίγο χασίς, με αποτέλεσμα να ζαλιστούν όλοι οι καλεσμένοι, μαζί και ο παπάς και να ακολουθήσει στη συνέχεια, ο κακός χαμός.
Αυτός ήταν ο Νίκος Φέρμας, ο οποίος απεβίωσε στις 14 Αυγούστου 1972, σε ηλικία 66 ετών.
Αυτό ήταν όμως, και το πρώτο αφιέρωμά μας σε ηθοποιούς! Θα ακολουθήσουν κι άλλα αφιερώματα. Σιγά σιγά. Όλα με την ώρα τους.
ΠΗΓΗ:
https://www.enimerotiko.gr/ellada/nikos-fermas-o-orfanos-magkas-poy-latreye-to-chasisi-to-pragmatiko-toy-onoma-kai-to-xafniko-telos/
https://www.newsbeast.gr/weekend/arthro/4051915/i-agnosti-zoi-toy-magka-toy-ellinikoy-kinimatografoy